1450

تعيين مقدار آب شير خشك

چاپ سوم

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تنها سازماني است در ايران كه بر طبق قانون ميتواند استاندارد رسمي فرآورده ها را تعيين و تدوين و اجراي آنها را با كسب موافقت شوراي عالي استاندارد اجباري اعلام نمايد. وظايف و هدفهاي موسسه عبارتست از:

( تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي – انجام تحقيقات به منظور تدوين استاندارد بالا بردن كيفيت كالاهاي داخلي، كمك به بهبود روشهاي توليد و افزايش كارائي صنايع در جهت خودكفائي كشور - ترويج استانداردهاي ملي – نظارت بر اجراي استانداردهاي اجباري – كنترل كيفي كالاهاي صادراتي مشمول استاندارد اجباري و جلوگيري از صدور كالاهاي نامرغوب به منظور فراهم نمودن امكانات رقابت با كالاهاي مشابه خارجي و حفظ بازارهاي بين المللي كنترل كيفي كالاهاي وارداتي مشمول استاندارد اجباري به منظور حمايت از مصرف كنندگان و توليدكنندگان داخلي و جلوگيري از ورود كالاهاي نامرغوب خارجي راهنمائي علمي و فني توليدكنندگان، توزيع كنندگان و مصرف كنندگان – مطالعه و تحقيق درباره روشهاي توليد، نگهداري، بسته بندي و ترابري كالاهاي مختلف – ترويج سيستم متريك و كاليبراسيون وسايل سنجش – آزمايش و تطبيق نمونه كالاها با استانداردهاي مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقايسه اي و صدور گواهينامه هاي لازم) .

موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بين المللي استاندارد مي باشد و لذا در اجراي وظايف خود هم از آخرين پيشرفتهاي علمي و فني و صنعتي جهان استفاده مي نمايد و هم شرايط كلي و نيازمنديهاي خاص كشور را مورد توجه قرار مي دهد.

اجراي استانداردهاي ملي ايران به نفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزايش صادرات و فروش داخلي و تأمين ايمني و بهداشت مصرف كنندگان و صرفه جوئي در وقت و هزينه ها و در نتيجه موجب افزايش درآمد ملي و رفاه عمومي و كاهش قيمتها مي شود.

تهيه كننده كميسيون استاندارد شير و فرآوردههاي آن
رئيس
استاد دانشكده دامپزشكي	دامپزشك	فرخنده - دكتر عباس
اعضاء
شركت سهامي صنايع شيرايران		برومندرياحي- محمود
كارخانه شير پاستوريزه پاك		شله چي- حميد
استاديار دانشكده دامپزشكي	دامپزشك	كريم- دكتر گيتي
شركت سهامي صنايع شير ايران	دامپزشك	نواب پور- دكتر ثريا
شركت سهامي كشاروزي و دامپروري سفيدرود	دامپزشك	نياكان- دكتر داريوش
دبير
كارشناس مسئول موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران	دامپزشك	حاجانپور - دكتر سرور

فهرست مطالب

تعيين مقدار آب شيرخشك

هدف و دامنه كاربرد

تعريف

نمونه برداري

اساس روش

وسايل و مواد لازم

روش آزمون

تعبير نتايج

بسمه تعالي

پيشگفتار

استاندارد تعيين مقدار آب شير خشك كه به وسيله كميسيون فني شير و فرآوردههاي آن تهيه و تدوين شده در بيستمين جلسه كميته ملي كشاورزي و مواد خوراكي مورخ 1354/10/6 تصويب گرديد . پس از تأئيد شوراي عالي استاندارد و به استناد ماده يك ( قانون مواد الحاقي به قانون تاسيس موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذر ماه 1349) به عنوان استاندارد رسمي ايران منتشر ميگردد .

براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع و علوم , استانداردهاي ايران در مواقع لزوم و يا در فواصل معين مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت وهرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .

بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديد نظر آنها استفاده نمود .

در تهيه اين استاندارد سعي بر آن بوده است كه با توجه به نيازمنديهاي خاص ايران حتي المقدور ميان روشهاي معمول در اين كشور و استاندار و روشهاي متداول در كشورهاي ديگر هماهنگي ايجاد شود.

لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود واجراي آزمايشهاي لازم اين استاندارد با استفاده از منابع زير تهيه گرديده است :

FIL - IDF26: 196U

تعيين مقدار آب شيرخشگ

1- هدف و دامنه كاربرد

هدف از تدوين اين استاندارتعيين مقدار آب شير خشك ميباشد اين استاندارد در مورد كليه انواع شير خشك قابل اجرا ميباشد .

2- تعريف

منظور از مقدار آب شيرخشك در اين استاندارد مقدار آب آزاد يعني نسبت درصد وزن از دست رفتهاي است كه پس از تبخير شير خشك در حرارت 102±2 درجه سانتي گراد تا حصول وزن ثابت به دست آيد .

3- نمونه برداري

به استاندارد شماره 326-1353 ايران روشهاي نمونه برداري شير وفرآوردههاي آن مراجعه شود .

4- اساس روش

4-1- اساس روش :

آب محتوي شيرخشك مطابق تعريف بند 2 اين استاندارد با گرم كردن نمونه در يك گرمخانه خشك ¹ در حرارت 102±2 درجه سانتي گراد تا حصول وزن ثابت از شير خشك خارج ميگردد .

5- وسايل و مواد لازم

5-1- ترازوي حساس با حساسيت 0/1 ميلي گرم

5-2- كپسولهاي مخصوص كه بهتر است از جنس آلومينيوم , نيكل , فولاد زنگ نزن يا شيشه باشند . كپسولها بايد داراي سرپوشهائي باشند كه كاملا به كپسول خورده ولي بسادگي نيز برداشته شوند مناسبترين اندازههاي كپسولها عبارتند از :

قطر 50 ميلي متر

گودي تقريبا 25 ميلي متر

6-3- دسيكاتور حاوي سيليكاژل و شناساگر رطوبت

6-4- گرمخانه خشك كه خوب تهويه شده و مجهز به ترمواستات باشد و در حرارت 102±2 درجه سانتي گراد تنظيم شده باشد .

بايد توجه داشت كه درجه حرارت در تمام گرمخانه يكسان باشد .

6-5- بطري هائي كه با سرپوش كاملا جزم براي بهم زدن و مخلوط كردن شيرخشك

7- روش آزمون

7-1- آماده كردن نمونه : تمام نمونه شيرخشك را به يك بطري خشك و سربسته كه داراي گنجايش تقريبا معادل دو برابر نمونه باشد منتقل نمائيد و با چرخاندن و تكان دادن بطري نمونه را خوب مخلوط كنيد ( در موردي كه با اين روش نمونه كاملا همگن و مخلوط نگردد دو نمونه در دو نقطه كه حتي الامكان از يكديگر فاصله داشته باشند به منظور انجام آزمونهاي موازي برداشت نمائيد ).

7-2- روش كار - ( اندازه گيري مقدار آب )

7-2-1- سرپوش كپسول رابرداشته و آن را همراه با سرپوش مدت يك ساعت در گرمخانه در حرارت 102±2 درجه سانتي گراد قرار دهيد . سرپوش را دوباره روي كپسول بگذاريد و از گرمخانه به دسيكاتور منتقل نمائيد . تا حرارت محيط سرد كرده وتوزين نمائيد .

7-2-2- تقريبا يك گرم شير خشك را در كپسول داخل نموده و سرپوش را روي كپسول قرار دهيد و با دقت و به سرعت وزن كنيد .

7-2-3- سرپوش را از روي كپسول برداشته و آن را همراه با سرپوش در گرمخانه در حرارت 102±2 درجه سانتي گراد به مدت 2 ساعت قرار دهيد .

7-2-4- سرپوش را دوباره روي كپسول گذارده وكپسول را در دسيكاتور بگذاريدو تا درجه حرارت محيط سرد كنيد وبا دقت و به سرعت وزن نمائيد .

7-2-5- كپسول سرباز و سرپوش آن را مدت يك ساعت ديگر در گرمخانه در 102±2 درجه سانتي گراد حرارت دهيد . سرپوش را روي كپسول گذارده و در دسيكاتور خنك كنيد ودوباره وزن نمائيد .

7-2-6- عمل را تكرار كنيد تا توزينهاي پشت سر هم اختلافي بيشتر از 0/0005 گرم نشان ندهند . معمولا تبخير پس از دو ساعت اول باتمام ميرسد .

8- تعبير نتايج

8-1- روش محاسبه : مقدار آب را به وسيله رابطه زير محاسبه نمائيد ..

كه در اين جا :

M₁= وزن اوليه كپسول و سرپوش آن بعلاوه شيرخشك مورداستفاده براي آزمون بر حسب گرم

M₂= وزن نهائي كپسول و سرپوش آن بعلاوه شير خشك بر حسب گرم

M₃= وزن شير خشك مورد استفاده براي آزمون بر حسب گرم

8-2- دقت روش :

حداكثر اختلاف در دو آزمون موازي نبايد از 0/06 درصد مقدار آب تجاوز نمايد .%ن

1- Hot Air Oven /Etuve a Dessication

ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN

Institute of Standards and Industrial Research of Iran

ISIRI NUMBER

1450

DETERMINATION OF THE WATER CONTENT OF DRIED MILK

Third Edition