توسعه دولت الکترونیک
پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، همه ابعاد زندگی انسان و نیز سبک خدمت رسانی دولت ها را تحت تاثیر قرار داده است. به طوریکه ظهور و گسترش اینترنت روش تامین خدمات و انجام امور توسط دولت را متحول نموده و این امر منجر به ظهور مفاهیم جدید از قبیل دولت الکترونیکی و دولت دیجیتال شده است. دولت الکترونیک به يك پديده در حال گسترش در بخش دولت تبديل شده است به نحوي که نه تنها فرآيندهاي نظام اداري و ساختارها را دچار تغييرات اساسي کرده بلکه کشورداري را نیز متحول ساخته است.
به دلیل جایگاه و اهمیت دولت الکترونیکی در افزایش چابکی سازمانی، صرفه جویی در هزینه های دولت و افزایش سلامت اداری، این امر مورد توجه بسیاری از دولت ها قرار گرفته است.
یكي از مهمترين فرصتهايي را كه فناوريهاي نوين ارتباطي و اطلاعاتي پيش روي ما قرار ميدهند، امكان استفاده از اين فناوري براي مهندسي مجدد معماري دولت وقابل دسترس تر،کارآمدتر و پاسخگوتر ساختن آن است.
امروزه عوامل مختلفي دست در دست يكديگر دادهاند تا دولتها را وادار به تجربه شكل جدیدی از اداره جامعه بکنند. انتظارات افراد در مورد خدمات و محصولات و نيز نحوه و كيفيت ارائه آن به طور روزافزون در حال تغيير است و دولت نيز بايد پاسخگوي اين نيازها و انتظارات باشد. مردم خواهان اين هستند كه ساعات كار موسسات دولتي افزايش يابد و هر زمان كه خواستند بتوانند كارهاي خود را انجام دهند، در صفها معطل نشوند، خدمات باكيفيت تري دريافت كنند، خدمات و محصولات ارزان تري به دستشان برسد و مواردي از اين دست كه پاسخگوترين شكل دولت براي اين انتظارات در حال حاضر دولت الكترونيك است. دولتها همچنين براي جذب سرمايه، كارگران ماهر، گردشگران و ساير موارد با يكديگر در رقابت هستند و بدين منظور به امكانات جديدي نياز دارند كه دولت الكترونيك اين امكانات را فراهم می کند. دولت الكترونيك براي كيفيت خدمات رساني به شهروندان، فرصتهاي خوب زيادي را ايجاد ميكند. شهروندان قادرند به جاي چند روز يا چند هفته ظرف چند دقيقه يا چند ساعت اطلاعات یا خدمات مورد نظر خود را دریافت کنند.
يك استراتژي موثر در زمينه استقرار دولت الكترونيك به بهبودهاي قابل ملاحظهاي از قبيل موارد ذيل در دولت منجر خواهد شد: تسهيل خدمت رساني به شهروندان، حذف ردههايي از مديريت دولت، تسهيل اخذ اطلاعات و خدمات توسط شهروندان و شركتها و همچنين سازمانهاي وابسته به دولت، تسهيل فرآيندهاي كاري سازمانها و كاهش هزينهها ازطريق ادغام و حذف سيستمهاي اضافي و موازي.
عوامل ایجاد دولت الکترونیک
عوامل متعددی زمینه این امر را فراهم میسازد که همگی ناشی از رشد فناوری و پیچیدهتر شدن زندگی بشر میباشد. دولتها برای پاسخ به این پیچیدگی ناگزیرند که اقدام به ایجاد دولت الکترونیک نمایند.
- رشد فناوری اطلاعات و فشارهای ناشی از رقابت در جهان
- رشد استفاده از اینترنت بین مردم
- تغییر انتظارات مردم با پیشرفتهای جهانی
- جهانی شدن به منظور صدور فرهنگ و رقابت اقتصادی سیاسی بین المللی
مزایای دولت الکترونیک
- کاهش هزینه های دولت
- صرفه جویی در وقت و انرژی
- کاهش آلودگی شهر و هوا بدلیل کاهش ترافیک و عدم حضور فیزیکی
- کاهش فساد اداری و افزایش سطح آگاهی مردم
- بهبود کیفیت زندگی مردم و ارائه خدمات پر سرعت به مردم
- افزایش اشتغال بدلیل ارائه خدمات دولتی توسط بخش خصوصی
- بهبود کارایی و ارائه بخش دولت از طریق خدمات لایه ها
- همسو سازی سرمایه گذاریها با نیازهای شهروندان
- اتوماسیون فرآیندهای کسب و کار، پایش عملیات و کاهش هزینه های ارائه خدمات
- استفاده از داده های همه سازمان ها و پیش بینی نیازهای شهروندان از طریق انجام تحلیل های آیندهنگرانه
- اخذ مشارکت شهروندان از طریق وب و رسانه های اجتماعی
- برقراری ارتباط با شهروندان در موقعیت های اضطراری و رویدادهای مهم از طریق کانال های ارتباطی چندگانه مانند سیستم پیام
- الکترونیکی نمودن همه تراکنش های مالی شهروندان
- اطمینان از کارایی و اثربخشی ارتباطات درون دولتی جهت جلوگیری از ایجاد انباره های سازمانی
- برقراری ارتباط با سیستم ها و سازمان های خارجی جهت حداکثر نمودن کارایی و تسهیم اطلاعات
در حال حاضر نیز با شیوع ویروس کرونا دولت الکترونیک بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است و این زیرساخت در آینده با سرعت بیشتری توسعه خواهد یافت. شیوع این ویروس فرصت هایی را برای رونق صنعت تجارت الکترونیک و آموزش آنلاین فراهم کرد که نمونه های آن را در بورس، بیمه، مالیات خرید آنلاین، خدمات آنلاین، جلسات و کنفرانس های آنلاین و آموزش درسی و دانشگاهی آنلاین مشاهده می کنیم. تغییر در الگوی خرید و افزایش فروش اینترنتی و آشنا شدن مردم با فرهنگ تجارت آنلاین از همین دستاوردها و گام مهمی برای تبدیل شیوه های سنتی به مدرن است.